วีรสตรีไทยที่ไม่มีใครไม่รู้จัก

หากพูดถึงวีรสตรีไทย อันดับต้นๆที่ต้องนึกถึงคือท่านคนนี้ท้าวสุรนารี หรือ ย่าโม อีกชื่อหนึ่งที่รู้จักกัน ตาม

ประวัติศาสตร์ท่านเป็นผู้กอบกู้ เมืองโคราช จากเจ้าอนุวงษ์ จากเวียงจันทร์ ท่านเป็นที่เคารพนับถือจาก คนนครสีธรรมราชเป็นอย่างมากเป็นศูนย์รวมจิตใจเลยก็ว่าได้ ย่าโม มีพี่สาวหนึ่งคน น้องชายหนึ่งคน ได้แต่งงานกับพระยาสุรเดชเดชาฤทธิทศทิศวิชัยหรือที่ชาวบ้านเรียกกันว่าปลัดทองคำ ตำแหน่งเป็นที่ปรึกษาราชการเมือง ย่าโมเป็นคนใจดี แต่ไม่มีบุตรธิดา ทำให้ชาวบ้าน เข้ามาฝากตัวเป็น บุตรและธิดากันมากมาย

วีรกรรรมของวีรสตรีผู้นี้ อาจหาญมากเกินกว่าชายชาตรีบางคนเสียอีก เมื่อปี พ.ศ. 2369 ได้มีการยกทัพบุกเมืองไทยจากประเทศลาว โดยเจ้าอนุวงศ์ ในคราวนั้น ตามประวัติศาสตร์เนื่องจาก ปลัดทองคำได้ไปงานราชการต่างประเทศ ที่เขมร

ทำให้ที่เมืองโคราชมีเพียง ย่าโม และชาวบ้านอยู่เพียงเท่านั้น เมื่อ เจ้าอนุวงศ์ ได้ยกทัพเข้ามาก็ กวาดเอาไปเป็นเชลยศึกทั้งสิ้น

ในคราวนี้เอง ที่ ย่าโมได้เป็นผู้นำของชาวบ้านเข้าต่อสู้กับทหารลาว ภายใต้การนำของท่าน ทหารลาวได้ล้มตายไปเป็นอย่างมาก ทำให้ทัพข้าศึกแตกพ่าย ที่ ทุ่งสัมฤทธิ์ ช่วยให้ประเทศไทยได้เมืองนครศรีธรรมราชหรือโคราชกลับมา จากวีรกรรมครั้งนั้น พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (ร.3) ได้พระราชทานบำเหน็จ แต่งตั้ง เป็นท้าวสุรนารี และพระราชทานเครื่องยศทองคำประดับเกียรติ อันได้แก่ ถาดทองคำใส่หมาก จอกหมากทองคำตลับทองคำ เตาปูนทองคำ คนโททองคำ ขันน้ำทองคำ

หลังจากสิ้นอายุขัย หรืออสัญกรรม ชาวบ้านพร้อมใจกันนำอัฐิของท้าวสรุนารี พร้อมสร้างอนุสาวรีย์ และนำอัฐิประดิษฐานไว้ข้างใน ที่หน้าประตูเมืองชุมพลด้านทิศตะวันตกของโคราชเข้าหากรุงเทพฯ ทั้งนี้ทั้งนั้นท้าวสุรนารี เป็นวีรสตรีคนแรกที่ได้รับการสร้าง อนุสาวรีย์